نام کاتب: یحیی بن احمد بن الحسین رحله (پایان جزء اول)
تاریخ کتابت: محرّم 538هـ
شمار برگ‌ها: 273 برگ
معرّفی نسخه: دست‌نویسی کهن از النهایه. این نسخه کامل است، اما سیزده برگ از آغاز و هشت برگ از پایان افتادگی داشته و این افتادگی‌ها بعدها به چند خط تکمیل شده‌است. یکی از کاتبان افتادگی پایان نسخه ابراهیم بن خاتون است (نکـ: تصویر 5). بخش کهن نسخه از برگ 14 شروع می‌شود. نسخه دست کم دو بار با دست‌نویس(های) دیگر مقابله شده و افتادگی‌ها و تصحیحات با نشان «صح» و «نسخه» در کناره‌های آن ثبت شده‌است. علامت بلاغ نیز با عبارتی همچون «بلغ قرائةً أیّده اللّه» در کناره‌ها، از جمله گ 17پ، 19ر و 28ر دیده می‌شود. یکی از یادداشت‌های بلاغ قرائت در برگ 134ر (تصویر 2) و دیگری از محمّد بن محمّد بن یحیی بن حسن بن سعید حلّی در 699هـ در برگ 134پ (تصویر 3) آمده‌است. جلد دوم نسخه از برگ 136 شروع می‌شود. روی همین برگ چند یادداشت تولد، از جمله یکی از تاریخ 740هـ ثبت شده‌است.
معرّفی کتاب: کتاب النهايه یک دوره کامل فقه فتوایی (غير استدلالی) است. شیخ، براساس آن‌چه که در مقدمۀ کتاب دیگرش المبسوط می‌گوید قصدش این بوده که با تألیف النهایه اثری فتوایی بر اساس همه یا بیشتر روایات اصحاب از خود برجای بگذارد. «نهایه یکی از ارجمندترین کتب شیخ است که متون اخبار را در مضامین آن آورده و فتاوی خود را به عبارات روايات نوشته و کمتر مسائلی را که روایتی در آن باره ندیده‌باشد ذکر کرده، مگر آن‌که تذکر داده است که من بر طبق این گفته روایتی ندیده و خبری نمی‌شناسم.» (مقدمه ترجمه النهایه في مجرد الفقه والفتاوی، به کوشش سید محمد باقر سبزواری، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، جلد اول، ۱۳۳۳هـ ش).
تاريخ تألیف النهایه دانسته نیست، اما از آن جا که مؤلف در آن به تهذیب الاحکام ارجاع می دهد و تهذیب در حوالی ۴۱۲هـ/ 1021م تألیف شده است، بدین نتیجه می‌رسیم که تألیف النهايه پس از این سال بوده‌است. از سوی دیگر می‌دانیم که شیخ این کتاب را در زمان حیات سیّد مرتضی تألیف کرده‌است و از آن‌جا که سید مرتضی در ۴۳۶هـ/ 1054م درگذشته، بنابراین تاريخ تأليف النهایه باید بین سال های 4۱۲ تا ۴۳۶هـ بوده‌باشد.
النهایه در دو جزء شامل ۲۲ کتاب فقهی در 214 باب است و طبق شمارشی که مرحوم شيخ آقا بزرگ تهرانی انجام داده‌است حدود ۳۶۰۰۰ مسألۀ فقهی دارد.
محل نگه‌داری نسخه: مشهد، کتابخانۀ آستان قدس رضوی، ش 17581
نگارنده: احمد رضا رحیمی ریسه