غُرَر الفوائد و دُرَر القلائد معروف به الأمالی، شریف مرتضی (د: 436هـ)، کتابت شده پیش از 484هـ

کد:

25552

موضوع:

علوم قرآنی, کلام, ادبیات عرب

مؤلف:

شریف مرتضی (د: 436هـ)

تاریخ تالیف:

قرن پنجم هجری

کاتب:

تاریخ کتابت:

قرن پنجم هجری

محل کتابت:

تصاویر نسخه:

توضیحات:

نام کاتب: ندارد

 

تاریخ کتابت: پیش از 484هـ

 

محل کتابت: ندارد

 

شمار برگ‌ها: 190 برگ

 

معرّفی نسخه: دست‌نویس حاضر از نسخه‌های کهن و نفیس کتاب غرر الفوائد است. نسخه فقط جزء اول کتاب را دارد و بدون تاریخ کتابت است، اما از آن‌جا که در 484هـ بر یکی از شاگردان مؤلف به نام احمد بن علی بن قدامه معروف ابن الانباری قرائت شده، بنابراین این نسخه باید پیش از این تاریخ کتابت شده‌باشد. یادداشتی مشابه این یادداشت بر بالای آغاز متن (برگ 1پ) دیده می‌شود. نسخه مقابله و تصحیح شده و یادداشت مقابله و نشانۀ تصحیحات برکنارۀ برگ‌ها دیده می‌شود.

 

معرّفی کتاب: غُرر الفوائد ودُرَر القلائد معروف به الأمالی، اثری در ژانر «امالی»، از آثار مهم برجای مانده از سیّد مرتضی است. غرر الفوائد از 80 مجلس متعدد تشکیل شده و سیّد مرتضی معمولاً در هر مجلس‌ یک‌ یا چند آیه را بررسی می کند و بعضاً به تناسب، به بررسی احادیث و اخبار تاریخی نیز می پردازد. موضوعات آیات منتخب معمولاً کلامی است. او در شرح هر آیه به طرح دیدگاه های مختلف کلامی و زبانی پیرامون آن آیه می پردازد. در مسائل کلامی بیشتر آراء متکلّمانی همچون ابراهیم نظّام، ابوهذیل، ابوالقاسم بلخی و جاحظ و در مسائل زبانی بیش از همه نظرات استاد خود‌ یعنی مرزبانی را طرح می کند. سیّد مرتضی به مناسبت به اشعار عربی نیز استناد می کند و معمولاً به هنگام ذکر هر شعر به شرح احوال شاعر و عقاید دینی او نیز نظر دارد. غرر الفوائد و درر القلائد از اهمیّتی بسیار در ادب عربی برخوردار است، به گونه ای که جورج شحاته قنواتی آن را در ردیف الکامل مبرّد، البیان و التبیین جاحظ، عیون الأخبار ابن قتیبه، عقد الفرید ابن عبد ربّه و اغانی ابوالفرج اصفهانی می داند. در غرر الفوائد، شرح بیش از صد و چهل آیه، سی حدیث، سی و‌ یک ضرب المثل و 1349 بیت شعر و نیز احوال شصت و پنج شخصیّت ذکر شده است. سیّد مرتضی پس از املای مجلس هشتادم مشغول به انجام امور حج می شود. او بعدها تکمله ای را به غرر الفوائد افزود و در آن ذیل عنوان های «مسأله» به طرح مسائل مختلف در کلام، ادبیات و شرح احوال پرداخت. این تکمله در بیشتر نسخه های غرر الفوائد به چشم می خورد و شامل سی و ‌یک مسأله است.

 

محل نگه‌داری نسخه: قم، کتابخانۀ آیت اللّه مرعشی نجفی، ش 12373

 

نگارنده: احمد رضا رحیمی ریسه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *